Kolagen wołowy czy rybi? Czym się kierować przy zakupie?

Kolagen wołowy czy rybi? Czym się kierować przy zakupie?
Jeśli zastanawiasz się nad zakupem odpowiedniego dla siebie kolagenu, to z pewnością przyszło Ci na myśl pytanie, który preparat będzie najlepszy. Na rynku można spotkać kilka jego rodzajów, z czego najpopularniejszy to kolagen wołowy. Ostatnimi czasy dobrą opinią cieszy się także kolagen rybi. Jakie są więc różnice między nimi i na co zwrócić uwagę przy zakupie? Sprawdź w poniższym artykule.
Jak powstaje kolagen?
Kolagen to białko pochodzenia wyłącznie zwierzęcego. Do jego wytworzenia używa się skór, kości, chrząstek, ścięgien pochodzących od krów, świń i drobiu, lub skór, ości i łusek ryb. Niektórzy producenci mają także w swojej ofercie tzw. kolagen wegański, który jest skierowany dla osób wykluczających z diety mięso i wszystkie inne produkty pochodzenia zwierzęcego. Kolagen wegański w pewnym stopniu wykazuje podobne właściwości do kolagenu zwierzęcego. Wpływa m.in. na poprawę nawilżenia skóry i jej jędrność. Jednakże nie zawiera on wszystkich kluczowych aminokwasów obecnych w klasycznym kolagenie. Wobec tego nie można go w pełni uznać za substytut kolagenu zwierzęcego.
Typy kolagenu
Aby wiedzieć, jak kolagen wpływa na nasz organizm i móc wybrać ten, który najbardziej odpowiada naszym potrzebom, warto poznać poszczególne jego typy. Na ten moment znamy aż 29 typów kolagenu. Z punktu widzenia zdrowia skóry i układu kostno-stawowego najważniejsze z nich to:
- Typ I – występuje w naszym organizmie w największych ilościach. Wpływa na wzmocnienie skóry, tkanki łącznej, chrząstek i stawów.
- Typ II – obecny w chrząstkach stawowych.
- Typ III – jest elementem tkanki łącznej narządów wewnętrznych. Występuje także w naczyniach krwionośnych. Bierze udział w zabliźnianiu się ran [1].
Surowce zwierzęce, z których pozyskiwany jest kolagen, różnią się między sobą typem kolagenu. Przykładowo, skóra zwierzęca zawiera najwięcej kolagenu typu I i III, natomiast ścięgna i chrząstki zawierają głównie typ II.
Jak pozyskuje się kolagen wołowy?
W składzie popularnych preparatów kolagenowych najczęściej widnieje właśnie kolagen wołowy. Uzyskuje się go z produktów ubocznych, które powstają podczas obróbki zwierząt rzeźnych m.in. krów. Aby otrzymać gotowy kolagen, który jest dodawany do suplementów, musi on przejść przez długi proces przetwarzania. Pierwszy krok to gotowanie poszczególnych fragmentów zwierząt. Następnie zostaje on wyizolowany w procesie ekstrakcji. Tak otrzymany kolagen jest w późniejszym etapie suszony i proszkowany. Kolagen jest o wiele lepiej wchłaniany przez organizm, gdy podda się go hydrolizie. W procesie tym kolagen w obecności specjalnych enzymów m.in. peptydaz jest rozkładany na mniejsze peptydy kolagenowe. Peptydy kolagenowe nazywane są zwykle hydrolizatem kolagenu. W wyniku hydrolizy powstaje drobny proszek kolagenowy, który łatwo rozpuszcza się w zimnych lub gorących napojach.
Jak kolagen wołowy wpływa na organizm?
A jak kolagen wołowy wypada w badaniach naukowych? Oto przykłady:
- Wspiera zdrowie jelit – kolagen wołowy zawiera aminokwas glutaminę, który wspiera integralność ściany jelit. Aminokwas ten uszczelnia jelita, a dodatkowo wspomaga procesy trawienia i wchłaniania [2].
- Przyspiesza regenerację – spożywanie kolagenu wołowego po wysiłku fizycznym wpływa korzystnie na regenerację mięśni i stawów [3].
- Kolagen może zwiększyć siłę mięśni – kolagen wpływa na efektywniejsze wykorzystanie cząsteczek energii (ATP), dzięki czemu następuje wzrost siły [4].
- Zmniejsza bóle stawów – kolagen wołowy stymuluje syntezę chrząstki stawowej [5]. Chrząstka stawowa to tkanka pełniąca funkcję amortyzującą w stawach. Tworzy poduszkę pomiędzy stawami, zapewniając w ten sposób ich sprawną i płynną pracę.
Co więcej, dzięki obecności glicyny i proliny kolagen wołowy wpływa korzystnie na:
- Zdrowy i młody wygląd skóry [6],
- Zdrowe i lśniące włosy [7],
- Mocne paznokcie [8],
- Zmniejszenie bólu stawów i zdrowe kości [9] [10],
- Beztłuszczową masę mięśniową [11],
- Lepsze trawienie i wsparcie zdrowia jelit [12].
Jak pozyskuje się kolagen rybi?
W dawnych czasach, kiedy zdobywanie pokarmu było wyzwaniem, żaden rodzaj żywności nie mógł się zmarnować. Ludność mieszkająca w okolicy zbiorników wodnych szczególnie ceniła możliwość spożywania ryb. Do przygotowania posiłków wykorzystywano wtedy niemal wszystkie ich elementy, takie jak ości, skóry, mięśnie, a nawet szpik. Największą wartość odżywczą miało oczywiście mięso ryb. Jednakże z pozostałych części gotowano esencjonalne wywary i zupy. Można zatem przypuszczać, że dieta naszych przodków była wyjątkowo bogata w kolagen.
Obecnie najchętniej spożywane są gotowe filety rybne całkowicie pozbawione ości. Pozostałe części ryb, takie jak podroby prawie w ogóle nie są zjadane. A co ważne w nich też znajdują się prozdrowotne składniki. Przykładowo, olej z wątroby dorsza jest jednym z lepszych źródeł kwasów tłuszczowych omega-3. Jednakże dostarczamy go tylko pod postacią kapsułek, a nie samej wątroby. Podobnie jest ze skórą i ościami ryb. Zwykle podczas obróbki mięsa rybiego są one usuwane. A to właśnie z nich otrzymuje się kolagen rybi.
W celu uzyskania kolagenu rybiego, w pierwszym etapie jego produkcji wszystkie niezbędne elementu, takie jak ości, skóra czy łuski są dokładnie oczyszczane i rozdrabniane. Następnie surowiec rybi poddawany jest obróbce kwasowej lub zasadowej, aby rozbić większe struktury kolagenowe i ułatwić późniejszą ekstrakcję. Następnie ma miejsce ekstrakcja kolagenu, suszenie i na końcu proszkowanie. Kolagen rybi, tak samo, jak wołowy przechodzi przez proces hydrolizy w celu uzyskania łatwoprzyswajalnych peptydów kolagenowych.
Jak kolagen rybi wpływa na organizm?
Działanie kolagenu rybiego na nasz organizm jest podobne do działania kolagenu wołowego. Wspomaga on endogenną produkcję kolagenu, dostarczając przy tym niezbędnych elementów budulcowych w postaci aminokwasów. Jednak w porównaniu do kolagenu wołowego, kolagen rybi zawiera głównie kolagen typu I, który znajduje się przede wszystkim w skórze. Ponadto kolagen rybi jest bogaty w hydroksyprolinę. Aminokwas ten jest ważnym składnikiem skóry, ścian naczyń krwionośnych i innych tkanek łącznych [13].
Oto co na temat kolagenu rybiego mówią badania naukowe:
- Wpływa korzystnie na stan zdrowia skóry – wykazano, że kolagen rybi może zwiększyć nawilżenie skóry, a także pomóc w walce ze szkodliwym działaniem promieniowania UV [14].
- Zapobieganie powstawaniu zmarszczek – zastosowanie kolagenu rybiego może przyczynić się do poprawy elastyczności skóry, a tym samym zapobiec powstawaniu zmarszczek [15]. Oznacza to, że preparaty z kolagenem rybim mogą być stosowane w kuracjach przeciwstarzeniowych.
- Działa antyoksydacyjnie – kolagen rybi zawiera cząstki białka, które mogą działać jako przeciwutleniacz [16]. Można go zatem stosować jako środek wspomagający walkę z wolnymi rodnikami, które w głównej mierze odpowiadają za procesy starzenia się organizmu.
- Wykazuje lepszą wchłanialność w porównaniu do kolagenu wołowego – badania pokazują, że peptydy kolagenu rybiego mają mniejszą cząsteczkę niż te pochodzenia wołowego. Dzięki temu są o wiele lepiej przyswajalne przez organizm [17].
Kolagen rybi a kolagen wołowy. Który wybrać?
Pod względem wpływu na organizm zarówno kolagen rybi, jak i kolagen wołowy wykazują zbliżone działanie. Jednakże niektóre badania sugerują, że to ten pozyskiwany z ryb jest o wiele szybciej wchłaniany i wykorzystywany przez nasz organizm.
Niezależnie od tego, czy planujesz kupić kolagen rybi lub wołowy, zwróć uwagę na to, czy jest to preparat zawierający kolagen hydrolizowany. Wybierając suplement z tego rodzaju kolagenem, dostarczasz do organizmu peptydy kolagenowe o wysokiej biodostępności.
Niestety kolagen rybi nie jest odpowiedni dla osób uczulonych na ryby i skorupiaki, ponieważ może u nich spowodować reakcję alergiczną.
Co to jest kolagen hydrolizowany?
Białko kolagenowe ma strukturę długich łańcuchów, które po spożyciu nie zostałyby tak łatwo strawione i przyswojone przez organizm. Aby móc czerpać prozdrowotne korzyści ze spożywania kolagenu należy go poddać procesowi hydrolizy. Podczas hydrolizy wykorzystywane są specjalne enzymy, które mają za zadanie podzielić łańcuchy białka kolagenowego na mniejsze fragmenty. Tak więc powstają łatwoprzyswajalne peptydy kolagenowe.
Skąd wiadomo, że kolagen jest dobrej jakości?
- Proszek kolagenowy pochodzący z dobrego źródła po dodaniu do wody jest w niej dobrze rozpuszczalny.
- Tak przygotowany napój powinien być przezroczysty i mieć niemal niewyczuwalny smak.
- Dobrej jakości kolagen to produkt przetestowany laboratoryjnie i pozbawiony sztucznych dodatków i wypełniaczy.
- Suplement ten nie powinien zawierać metali ciężkich, pestycydów i hormonów.
- Przed zakupem odpowiedniego suplementu kolagenowego upewnij się, że zawiera on wyłącznie hydrolizowane peptydy kolagenowe.
- Dobrej jakości suplementy z kolagenem są dodatkowo wzbogacone naturalną witaminą C, która ułatwia jego wchłanianie i stymuluje endogenną syntezę kolagenu.
Przy zakupie produktu z kolagenem kieruj się zwłaszcza potrzebami swojego organizmu. Każdy z opisanych w tym artykule źródeł kolagenu wykazuje pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Kolagen wołowy sprawdzi się przede wszystkim jako środek wspierający kości, mięśnie i stawy. Natomiast kolagen rybi jest polecany zwłaszcza tym osobom, którym zależy na zachowaniu zdrowego i naturalnego wyglądu skóry. Pamiętaj przy tym, aby uważnie czytać etykiety produktów. Im krótszy i bardziej naturalny skład, tym lepiej dla Ciebie i Twojego zdrowia.
Bibliografia:
[1] Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce Vol 29 NR 11/12’19 (342/343).
[2] Lin M., i in., L-Glutamate supplementation improves small intestinal architecture and enhances the expressions of jejunal mucosa amino acid receptors and transporters in weaning piglets, PLoS One. 2014 Nov 4;9(11):e111950.
[3] Schepetkin I. A., i in., Anti-Inflammatory Effects and Joint Protection in Collagen-Induced Arthritis after Treatment with IQ-1S, a Selective c-Jun N-Terminal Kinase Inhibitor, J Pharmacol Exp Ther. 2015 Jun;353(3):505-16.
[4] Zareba I., Palka J., Prolidase-proline dehydrogenase/proline oxidase-collagen biosynthesis axis as a potential interface of apoptosis/autophagy, Biofactors. 2016 Jul 8;42(4):341-8.
[5] Bello A. E., Oesser S., Collagen hydrolysate for the treatment of osteoarthritis and other joint disorders: a review of the literature, Curr Med Res Opin . 2006 Nov;22(11):2221-32.
[6] Bolke L., i in., A Collagen Supplement Improves Skin Hydration, Elasticity, Roughness, and Density: Results of a Randomized, Placebo-Controlled, Blind Study, Nutrients. 2019 Oct; 11(10): 2494.
[7] Oesser S., Nutrafoods (2020) 1:134-138. DOI 10.17470/NF-020-0019134The oral intake of specific Bioactive Collagen Peptides has a positive effect on hair thickness, Nutrafoods (2020) 1:134-138.
[8] Hexsel D. i in., Oral supplementation with specific bioactive collagen peptides improves nail growth and reduces symptoms of brittle nails, J Cosmet Dermatol. 2017 Dec;16(4):520-526.
[9] Clark K. L., i in., 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain, Curr Med Res Opin. 2008 May; 24(5):1485-96.
[10] Porfírio E., Fanaro G. B., Collagen supplementation as a complementary therapy for the prevention and treatment of osteoporosis and osteoarthritis: a systematic review, Rev. Bras. Geriatr. Gerontol., Rio de Janeiro, 2016; 19(1):153-164.
[11] Zdzieblik D. i in., The Influence of Specific Bioactive Collagen Peptides on Body Composition and Muscle Strength in Middle-Aged, Untrained Men: A Randomized Controlled Trial, Int J Environ Res Public Health. 2021 May; 18(9): 4837.
[12] Mei F. i in., Effect of a high-collagen peptide diet on the gut microbiota and short-chain fatty acid metabolism, Journal of Functional Foods Volume 75, December 2020, 104278.
[13] Silva T. H., i in., Marine Origin Collagens and Its Potential Applications, Mar Drugs. 2014 Dec; 12(12): 5881–5901.
[14] Tanaka M. i in., Effects of collagen peptide ingestion on UV-B-induced skin damage, Biosci Biotechnol Biochem. 2009 Apr 23;73(4):930-2.
[15] Evans M. i in., A randomized, triple-blind, placebo-controlled, parallel study to evaluate the efficacy of a freshwater marine collagen on skin wrinkles and elasticity, J Cosmet Dermatol. 2021 Mar;20(3):825-834.
[16] Ngo D-H., Kim S-K., Marine bioactive peptides as potential antioxidants, Curr Protein Pept Sci. 2013 May;14(3):189-98.
[17] Sripriya R., Kumar R., A Novel Enzymatic Method for Preparation and Characterization of Collagen Film from Swim Bladder of Fish Rohu (Labeo rohita), Food and Nutrition Sciences Vol.06 No.15(2015), Article ID:61421,11 pages.