Jaki wpływ na organizm ma kolagen? Przegląd badań nad skutecznością kolagenu

Jaki wpływ na organizm ma kolagen? Przegląd badań nad skutecznością kolagenu

Preparaty zawierające kolagen od lat cieszą się dużą popularnością. Stosują go zwłaszcza osoby starsze lub aktywne fizycznie, które chcą wzmocnić swój układ ruchu. Warto także po niego sięgać jeśli zależy nam na zachowaniu zdrowego i młodego wyglądu skóry. A co na temat wpływu kolagenu na nasz organizm mówią badania naukowe?

Korzyści ze stosowania peptydów kolagenowych

Pozytywny wpływ stosowania kolagenu znany jest ludzkości już od lat. Choć w dawnych czasach nie potrafiono potwierdzić tego dogłębnymi analizami, to preparatów z kolagenem – zwłaszcza rybim – używano jako środka o działaniu odmładzającym. Wzmianki o jego korzystnym wpływie na stan skóry pochodzą już z I w n.e. Był on wtedy istotnym elementem rytuałów upiększających i zmniejszających oznaki starzenia. Co więcej, przypisywano mu także działanie wzmacniające i regenerujące paznokcie i włosy. W tym artykule sprawdzimy, czy dawne przypuszczenia mają odzwierciedlenie w badaniach naukowych.

Suplementacja kolagenem a zdrowie skóry

Badania pokazują, że przyjmowanie peptydów kolagenowych wykazuje pozytywny wpływ za zdrowy wygląd skóry. Aby potwierdzić ten efekt, poddano szczegółowej analizie aż 11 badań, w których łącznie wzięło udział 805 osób. Badania te udowodniły, że preparaty z kolagenem wspomagają leczenie wielu chorób skóry i przeciwdziałają oznakom starzenia się skóry. Co ważne, podczas suplementacji nie zgłoszono żadnych działań niepożądanych.

Kolejny efekt stosowania kolagenu to poprawa nawilżenia i elastyczności skóry oraz zmniejszenie widoczności zmarszczek. Działanie to zostało potwierdzone w badaniu z 2019 r. Wzięły w nim udział 72 kobiety w wieku 35 lat lub powyżej. Kobiety zostały podzielone na dwie 36-osobowe grupy. Jedna z nich otrzymywała przez 12 tygodni ampułki o zawartości 2,5 g hydrolizowanych peptydów kolagenowych wzbogaconych witaminą C, biotyną, cynkiem i kompleksem witaminy E. Druga grupa przyjmowała przez ten czas placebo. Po zakończeniu testów okazało się, że w grupie badanej przyjmującej kolagen odnotowano znaczną poprawę nawilżenia, elastyczności i grubości skóry [1].

W kolejnym badaniu przeprowadzonym na 66 kobietach w wieku 40-59 lat, które przyjmowały doustnie preparat zawierający 10 g peptydów kolagenowych przez okres 8 tygodni, również wykazano poprawę nawilżenia i elastyczności skóry. Efekt ten wpłynął znacząco na zmniejszenie widoczności zmarszczek na skórze twarzy [2] [3] [4].

Suplementacja kolagenem a włosy

W 2020 r. przeprowadzono badanie na grupie 44 zdrowych kobiet w przedziale wiekowym 39-75 lat. Przez okres 16 tygodni podawano im preparat zawierający 2,5 g bioaktywnych peptydów kolagenowych lub placebo. W grupie badanej, która przyjmowała preparat z kolagenem, zaobserwowano istotny statystycznie wzrost grubości włosów w porównaniu z grupą placebo [5].

Suplementacja kolagenem a paznokcie

W 2017 r. przebadano grupę 25 uczestników pod kątem spożycia suplementów z kolagenem a jego wpływem na stan paznokci. Osobom badanym podawano raz dziennie przez okres 24 tygodni preparat zawierający 2,5 g bioaktywnych peptydów kolagenowych. Co ciekawe, już po 4 tygodniach stosowania preparatu aż 88% uczestników zaobserwowało wyraźną poprawę wytrzymałości paznokci. Kuracja bioaktywnymi peptydami kolagenowymi spowodowała zwiększenie tempa wzrostu paznokci o 12% i zmniejszenie o 42% częstotliwości łamania się paznokci. Ponadto 64% uczestników osiągnęło ogólną poprawę kliniczną w zakresie łamliwych paznokci [6].

Suplementacja kolagenem a ból stawów i zdrowie kości

Badanie przeprowadzone w 2008 r. na 140 uczestnikach, którym polecono spożywać peptydy kolagenowe codziennie przez 6 miesięcy w ilości 10 g wykazało, że kolagen jako suplement diety może pomóc zmniejszyć ból stawów [7].

W przeglądzie systematycznym z 2016 r. wspomniano, że peptydy kolagenowe łagodzą objawy choroby zwyrodnieniowej stawów i wspomagają leczenie osteoporozy. Na podstawie omawianego przeglądu udało się ustalić, że suplementacja kolagenu może mieć potencjalne działanie ochronne na chrząstkę stawową, przez co zmniejsza uciążliwe dolegliwości bólowe [8].

Co wpływa na syntezę kolagenu w organizmie?

Kolagen to białko, które jest syntezowane w naszym organizmie. Aby proces ten przebiegał sprawnie i efektywnie niezbędna jest obecność pewnych aminokwasów takich jak m.in. prolina czy glicyna. Kolagen zawarty w suplementach diety jest zasobny we wspomniane aminokwasy, co ma bardzo duży wpływ na wspomaganie jego endogennej syntezy. Jak się okazuje, tempo syntezy kolagenu w organizmie może spowalniać na skutek kilku czynników. Są to m.in.:

• Wiek – badania wykazały, że wraz z wiekiem produkcja kolagenu zaczyna spadać o 1-1,5%, na każdy rok już po 25 roku życia. Wobec tego specjaliści z dziedziny nauk medycznych powszechnie zalecają osobom w wieku od 40 do 60 lat przyjmowanie suplementów kolagenowych w celu pobudzenia jego endogennej syntezy. Okazuje się również, że zawartość kolagenu w organizmie w okresie menopauzy może znacznie spadać nawet do 2,1%, a grubość skóry może zostać zmniejszona o 1,13% na każdy rok po menopauzie przez okres 15-18 lat [9].


• Dieta i styl życia – kolagen występuje naturalnie w żywności, przede wszystkim tej pochodzenia zwierzęcego. Produkty te w swoim składzie zawierają aminokwasy niezbędne do endogennej produkcji kolagenu. Jednak spożywanie żywności wysoko przetworzonej i pozbawionej witamin i składników mineralnych może przyczynić się do utraty kolagenu z organizmu. Co więcej, używki takie jak papierosy i alkohol, a także brak snu i aktywności fizycznej mogą również zmniejszać produkcję kolagenu w organizmie [10].


• Promieniowanie UV – badania sugerują, że częsta ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (np. poprzez nadmierne opalanie się), może negatywnie wpływać na stan skóry. Promieniowanie UV zwiększa bowiem ryzyko pojawienia się zmarszczek, drobnych linii i brązowych plam na ciele. Dzieje się tak, ponieważ promieniowanie ultrafioletowe aktywuje rozkład kolagenu w skórze i potencjalnie hamuje syntezę nowych włókien kolagenowych [11].


• Zbyt niska podaż witaminy C – niedostarczenie do organizmu odpowiednich ilości witaminy C wiąże się z zaburzeniami w wytwarzaniu kolagenu. Witamina ta ma za zadanie stymulować produkcję nowych włókien kolagenowych. Okazuje się, że osoby, które w diecie mają zbyt mało witaminy C, doświadczają z tego powodu trudności w gojeniu się ran. Ponadto witamina C wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu zapobiega uszkodzeniom skóry wywołanych ekspozycją na promieniowanie UV. Przy zbyt niskim jej poziomie działanie to zostaje zaburzone, co przyczynia się do szybszego starzenia się skóry [12].

Doustna suplementacja kolagenu a kremy z kolagenem. Co wybrać?

Wiemy już, że przyjmowanie suplementów zawierających hydrolizowane peptydy kolagenowe wpływa korzystnie na stan naszej skóry, włosów, paznokci, kości i stawów. Przyjrzyjmy się teraz kosmetykom z kolagenem, które stosuje się m.in. na skórę twarzy. Co na ten temat mówią badania naukowe?

Kremy do twarzy i ciała z kolagenem

Kremy z kolagenem to prawdziwy hit kosmetyczny. Prawie wszelkie produkty, które są reklamowane jako przeciwstarzeniowe, zawierają w swoim składzie właśnie kolagen. A czy dodawanie go do kosmetyków rzeczywiście ma sens? Okazuje się, że niekoniecznie. Przede wszystkim warto wiedzieć, że włókna kolagenowe znajdują się w głębszych warstwach skóry, do których zwykły krem nie jest w stanie dotrzeć. Co więcej, producenci kosmetyków z kolagenem zwykle używali do ich produkcji całych białek kolagenowych, a nie mniejszych peptydów, co również uniemożliwiało jego wchłanianie. Można więc przypuszczać, że kolagen jako dodatek do kosmetyków w ogóle nie spełnia funkcji deklarowanej przez producentów.

Suplementy z kolagenem

W momencie, gdy okazało się, że kremy z kolagenem nie przyczyniają się do poprawy stanu skóry, zaczęto zastanawiać się nad skutecznością peptydów kolagenowych przyjmowanych doustnie. Peptydy te powstają na drodze hydrolizy, gdzie większe łańcuchy białka kolagenowego są rozdrabniane na mniejsze części. W efekcie powstają wspomniane już peptydy kolagenowe, które szybko się wchłaniają. Peptydy te są następnie rozkładane na mniejsze aminokwasy takie jak profila i glicyna, które później są wykorzystywane w do syntezy kolagenu wewnątrz organizmu. Wobec tego są o wiele skuteczniejsze niż kremy do stosowania na skórę.

Czy warto stosować kolagen?

Tak, kolagen w formie hydrolizowanej wykazuje wiele prozdrowotnych właściwości, przy jednoczesnym braku występowania skutków ubocznych. Wobec tego, jak najbardziej warto uwzględnić je w swoim planie suplementacyjnym. Stosowanie kolagenu to nie tylko poprawa stanu włosów, skóry i paznokci, lecz takcie wsparcie i regeneracja stawów oraz kości. Przy wyborze odpowiedniego dla siebie preparatu wybieraj zawsze formę hydrolizowaną. W tej postaci organizm o wiele lepiej go przyswoi i wykorzysta.

Bibliografia:
[1] Bolke L. i in., A Collagen Supplement Improves Skin Hydration, Elasticity, Roughness, and Density: Results of a Randomized, Placebo-Controlled, Blind Study, Nutrients. 2019 Oct; 11(10): 2494.
[2] Kim D-U. i in., Oral Intake of Low-Molecular-Weight Collagen Peptide Improves Hydration, Elasticity, and Wrinkling in Human Skin: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study, Nutrients.2018 Jun 26;10(7):826.
[3] de Miranda R. B., i in., Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis, Int J Dermatol. 2021 Dec;60(12):1449-1461.
[4] Martin N., Collagen supplements, J Prim Health Care, 2019;11(4):385–386.
[5] Oesser S., The oral intake of specific Bioactive Collagen Peptides has a positive effect on hair thickness, Nutrafoods (2020) 1:134-138.
[6] Hexsel D., Oral supplementation with specific bioactive collagen peptides improves nail growth and reduces symptoms of brittle nails, J Cosmet Dermatol. 2017 Dec;16(4):520-526.
[7] Clark K. L., i in., 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain, Curr Med Res Opin. 2008 May;24(5):1485-96.
[8] Porfírio E., Fanaro G. B., Collagen supplementation as a complementary therapy for the prevention and treatment of osteoporosis and osteoarthritis: a systematic review, Rev. Bras. Geriatr. Gerontol., Rio de Janeiro, 2016; 19(1):153-164.
[9] Reilly D. N., Lozano J., Skin collagen through the lifestages: importance for skin health and beauty, Plast Aesthet Res 2021;8:2.
[10] https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/collagen/
[11] Pandel R., i in., Skin Photoaging and the Role of Antioxidants in Its Prevention, ISRN Dermatol. 2013; 2013: 930164.
[12] Pullar J. M. i in., The Roles of Vitamin C in Skin Health, Nutrients. 2017 Aug; 9(8): 866.