Jak kolagen wpływa na stan naszej skóry?

Gładka, sprężysta i promienna skóra to zasługa kolagenu – białka odpowiedzialnego za utrzymanie prawidłowej struktury naszej skóry. Choć głównie kojarzymy go z zachowaniem młodzieńczego wyglądu, to jego znaczenie dla zdrowia jest o wiele szersze. Z wiekiem jego zawartość w organizmie maleje, dlatego tak ważne jest, aby wesprzeć jego naturalną produkcję. W jaki jeszcze sposób kolagen wpływa na zachowanie zdrowia skóry? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule.

Kolagen w skórze – co o nim wiemy?

30% wszystkich białek w naszym ciele stanowi kolagen – główne białko strukturalne organizmu. Jest on podstawowym budulcem skóry, kości, chrząstek i ścięgien. W skórze tworzy charakterystyczną siateczkę, która zapewnia jej sprężystość i elastyczność. Jest odporny na rozciąganie i wyróżnia go wysoka wytrzymałość [3].

Kolagen tak jak wszystkie inne białka, zbudowany jest z aminokwasów. W tym przypadku są to glicyna, prolina oraz hydroksyprolina i hydroksylizyna. Białko to nie jest jednorodną strukturą, dlatego w naszym organizmie obecne są różne jego typy. W skórze dominuje typ I (85-90%) oraz w mniejszych ilościach typ III (do 15%) [6].

Białko kolagenowe ma za zadanie łączyć ze sobą komórki różnych tkanek, dlatego znajdziemy go nie tylko w skórze i strukturach chrzęstnych, ale też w narządach wewnętrznych, naczyniach krwionośnych, czy nawet w rogówce oka [3].

Kolagen powstaje w fibroblastach, czyli komórkach tkanki łącznej zlokalizowanych w skórze właściwej. Z wiekiem tempo syntezy kolagenu spada, a jego struktura staje się cieńsza. Skutkuje to pojawieniem się zmarszczek, zwiotczeniem skóry i zmniejszeniem jej grubości [6].

Funkcje kolagenu w skórze

Odpowiedni poziom kolagenu w organizmie zapewnia skórze jędrność i zdrowy wygląd. To jednak niejedyna rola kolagenu – od niego zależy też zdolność skóry do regeneracji. Jakie są pozostałe jego właściwości?

Kolagen a elastyczność skóry

Skóra zawdzięcza swoją wytrzymałość i jędrność rozległym sieciom włókien kolagenowych. Charakteryzują się one unikalną budową, gdzie każde włókno składa się z wiązki trójniciowych splecionych ze sobą cząsteczek kolagenu. Ta kompleksowa struktura zapewnia niezwykłą wytrzymałość, umożliwiając skórze zachowanie integralności oraz elastyczności nawet w obliczu codziennego narażenia na różnego rodzaju czynniki zewnętrzne [4].

Kolagen a nawilżenie skóry

Woda to integralny składnik kolagenu, który stanowi aż 60% jego masy. Jej cząsteczki ściśle wiążą się z kolagenem, zapewniając mu utrzymanie swojej struktury. Gdy w organizmie brakuje wody, włókna kolagenowe kurczą się i sztywnieją, a skóra traci sprężystość [1], [2]. W rezultacie odwodnienia skóra staje się bardziej podatna na powstawanie zmarszczek i linii mimicznych, a także na przesuszenie i podrażnienia.

Kolagen a grubość skóry

Kolagen wpływa na zachowanie odpowiedniej grubości i gęstości skóry. Dzięki temu skóra pozostaje gładka, jędrna i wypełniona. Wraz z wiekiem produkcja kolagenu słabnie i maleje jego poziom w organizmie. Włókna kolagenowe stają się wtedy cieńsze i bardziej kruche, co prowadzi do zmniejszenia grubości skóry oraz utraty jej elastyczności. Skutkuje to większym narażeniem skóry na uszkodzenia, a także zmniejszeniem jej nawilżenia [4].

Kolagen a szybsze gojenie się ran

Kolagen przyspiesza gojenie się ran, nawet tych ciężkich. Pełni on kluczową funkcję w dwóch fazach gojenia się ran. Pierwsza z nich to proliferacja – dochodzi tu do zrastania się rany i tworzenia nowej tkanki w jej miejscu. Druga faza gojenia to remodeling, czyli próba odtworzenia tkanki skórnej [5]. Osoby z obniżonym poziomem kolagenu w skórze mogą doświadczać problemów z gojeniem się ran. Jest to szczególnie widoczne u osób starszych, u których naturalna produkcja kolagenu spada.

Jak zadbać o prawidłowy poziom kolagenu w organizmie?

Jeśli Twój cel to utrzymanie zdrowej kondycji skóry, sprawdź, w jaki sposób możesz zwiększyć poziom kolagenu w organizmie i pobudzić jego naturalną produkcję. Oto nasze propozycje:

• Jedz produkty bogate w kolagen – są to m.in. buliony na mięsie, galarety, podroby, rosół na kościach.
• Spożywaj więcej produktów bogatych w cynk – pierwiastek ten stymuluje produkcję kolagenu. Znajduje się on m.in. w ostrygach, czerwonym mięsie, pestkach dyni i fasoli.
• Stosuj filtry UV – nadmierna ekspozycja promieni słonecznych na skórę uszkadza strukturę kolagenu, przez co staje się ona wiotka, szorstka i mniej elastyczna.
• Unikaj palenia papierosów i picia alkoholu – używki, podobnie jak promieniowanie UV osłabia włókna kolagenowe.
• Uwzględnij w diecie dobre źródła witaminy C – jest ona obecna w świeżych warzywach i owocach. Witamina C wspiera endogenną produkcję kolagenu.
• Zastosuj suplementy z kolagenem – dobrej jakości suplement, to ten, który w swoim składzie zawiera hydrolizowane białko kolagenowe. Ta forma kolagenu o wiele lepiej się przyswaja, dzięki czemu organizm skuteczniej wykorzystuje go do syntezy własnego kolagenu.

Z biegiem lat produkcja kolagenu drastycznie spada. Choć starzenie się organizmu jest nieuniknione, to możesz spowolnić ten proces i częściowo zapobiec utracie kolagenu. Przede wszystkim zadbaj o zdrowe nawyki związane ze stylem życia, sięgaj po dobrej jakości produkty spożywcze i suplementy, które wspierają syntezę kolagenu. Dzięki temu możesz na dłużej zachować jędrną, elastyczną i promienną skórę. Pamiętaj, że odpowiedni poziom tego białka to nie tylko inwestycja w piękno, lecz również w Twoje zdrowie.

Bibliografia:
[1] Haverkamp R. G. i in.: Collagen dehydration, International Journal of Biological Macromolecules, Volume 216, 1 September 2022, Pages 140-147.
[2] Masic A. i in.: Osmotic pressure induced tensile forces in tendon collagen, Nature communications, 6:5942, 2015.
[3] Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A.: Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, Vol 29 Nr 11/12’19 (342/343).
[4] Reilly D. M., Lozano J.: Skin collagen through the lifestages: importance for skin health and beauty, Plast. Aesthet. Res. 2021;8:2.
[5] Rojczyk E. i in.: Rola kolagenu w procesie gojenia ran, Leczenie ran, 2016;13(1):1–8.
[6]bŻelaszczyk D. i in.: Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej, Estetol Med Kosmetol 2012; 2(1): 14-20.