Co obniża poziom kolagenu w organizmie?

Co obniża poziom kolagenu w organizmie?

Chcesz zachować młodą, jędrną skórę i sprawne stawy na dłużej? Zadbaj o odpowiedni poziom kolagenu – białka, które odpowiada za ich dobrą kondycję. Nasz organizm już po 25 roku życia zaczyna tracić to cenne białko, dlatego tak ważne jest poznanie czynników, które odpowiadają za jego rozpad. W tym artykule odkryjesz, co wpływa na utratę kolagenu i jak temu skutecznie przeciwdziałać. Zapraszamy do lektury!

Do czego potrzebujemy kolagenu?

Kolagen, będący najliczniej występującym białkiem w ludzkim ciele, stanowi niezbędny element tkanki łącznej. To właśnie on buduje skórę, ścięgna, stawy, chrząstki oraz inne struktury organizmu takie jak np. paznokcie, kości czy naczynia krwionośne. Do czego jeszcze jest on nam potrzebny?

• Łagodzi bóle stawów spowodowane chorobami zwyrodnieniowymi.
• Zapobiega sarkopenii, tj. spadkowi masy mięśniowej i obniżeniu ich siły.
• Wspiera strukturę kości i chroni przed ich złamaniem oraz rozwojem osteoporozy.
• Zapewnia naczyniom krwionośnym elastyczność i zapobiega wystąpieniu niektórych schorzeń układu krążenia.
• Wzmacnia płytkę paznokcia oraz pomaga utrzymać włosy w dobrej kondycji, zapobiegając ich wypadaniu.
• Stanowi naturalne rusztowanie skóry. Wpływa na jej sprężystość, elastyczność i pomaga utrzymać nawilżenie [8].

Dlaczego tracimy kolagen?

Z biegiem lat poziom kolagenu w naszym organizmie naturalnie się obniża. Jest to proces fizjologiczny i nieuchronny, jednakże niektóre czynniki mogą skutecznie go przyspieszyć. O jakich czynnikach mowa?

Wpływ czynników środowiskowych na utratę kolagenu

Nasz styl życia oraz środowisko, w którym na co dzień przebywamy, w dużym stopniu oddziałują na rozpad i zaburzenia wytwarzania kolagenu. Oto co w największym stopniu się do tego przyczynia:

• Ekspozycja na promieniowanie UV – długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV, czyli nadmierne opalanie się, prowadzi do uszkodzeń włókien kolagenowych w skórze. Promieniowanie UV generuje wolne rodniki, które wywołują stres oksydacyjny w komórkach skóry. To z kolei powoduje degradację kolagenu i przyspiesza proces fotostarzenia się skóry [2].
• Palenie papierosów – dym papierosowy zaburza syntezę kolagenu i uszkadza jego strukturę. Dzieje się tak, ponieważ substancje obecne w papierosach przyczyniają się do wytwarzania metaloproteinazy, tj. enzymu, który niszczy włókna kolagenowe [6].
• Stres – hormony stresowe, takie jak m.in. kortyzol, powodują szybszy rozkładu kolagenu, a także elastyny, co wpływa na szybsze starzenie się skóry oraz zmniejszenie jej grubości. Ponadto kortyzol zaburza funkcjonowanie fibroblastów, tj. komórek, z których powstaje kolagen [3].
• Zanieczyszczone powietrze – cząsteczki smogu oraz inne zanieczyszczenia powietrza sprzyjają powstawaniu nadmiernych ilości wolnych rodników. Efektem tego jest pojawienie się stresu oksydacyjnego i wzrost aktywności enzymu metaloproteinazy, która odpowiada za uszkodzenia i degradację kolagenu [4].

Wpływ diety na utratę kolagenu

Niewłaściwy sposób odżywiania to kolejny kluczowy element wpływający na obniżenie poziomu kolagenu w organizmie. Szczególnie szkodliwa jest dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność i uboga w białko i niektóre witaminy. Oto przykłady szkodliwych czynników żywieniowych:

• Przetworzona dieta – żywność bogata tłuszcze nasycone, tłuszcze trans, przetworzone mięso i sztuczne dodatki sprzyjają rozwojowi stanu zapalnego w organizmie, co skutkuje szybszym rozkładem kolagenu. Co więcej, podobnie na kolagen wpływa nadmiar cukru. W krwioobiegu przyłącza się on bowiem do białek, tworząc tzw. zaawansowane produkty glikacji. Ich obecność w organizmie sprzyja rozwojowi stanu zapalnego, co w efekcie uszkadza struktury kolagenowe i osłabia funkcję fibroblastów [1].
• Zbyt mała podaż witaminy C – witamina ta jest niezbędna do syntezy kolagenu. Występuje obficie w świeżych warzywach i owocach. Niestety, niedobór tych produktów w diecie może prowadzić do deficytów witaminy C. Skutkiem tego może być zaburzona produkcja kolagenu [7].
• Za małe spożycie dobrej jakości źródeł białka – niewystarczająca ilość białka w diecie może hamować produkcję kolagenu. Jednym z kluczowych sposobów na jej wsparcie jest spożywanie produktów białkowych, szczególnie tych zawierających aminokwasy niezbędne do syntezy kolagenu, takie jak glicyna i prolina [5].

Jak zapobiegać utracie kolagenu?

Jeśli Twoim celem jest utrzymanie odpowiedniego poziomu kolagenu w organizmie, zadbaj o zmianę niektórych nawyków dotyczących stylu życia. Pierwszym aspektem jest wdrożenie zdrowej diety, która będzie zawierała duże ilości witaminy C oraz antyoksydantów, które zwalczają wolne rodniki. Wobec tego uwzględniaj w jadłospisie więcej warzyw i owoców, a także przypraw, ziół, orzechów, pestek czy olejów roślinnych. W niektórych przypadkach można wspomagać się suplementami zawierającymi hydrolizowane peptydy kolagenowe.

Kolejnym elementem jest zadbanie o skórę od zewnątrz. Stosuj filtry UV oraz unikaj przebywania na zewnątrz podczas nadmiernego zanieczyszczenia powietrza. Pamiętaj też, że dużą rolę w utrzymaniu odpowiedniego poziomu kolagenu w organizmie odgrywa umiejętność radzenia sobie ze stresem.

Jeśli w dalszym ciągu zastanawiasz się, czy prawidłowo dbasz o zdrowie swojej skóry, skorzystaj z porady dermatologa lub dietetyka klinicznego.

Bibliografia:
[1] Chen Ch. i in., Advanced Glycation End Products in the Skin: Molecular Mechanisms, Methods of Measurement, and Inhibitory Pathways, Front Med (Lausanne). 2022; 9: 837222.
[2] Gromkowska‐Kępka K. J. i in., The impact of ultraviolet radiation on skin photoaging — review of in vitro studies, J Cosmet Dermatol. 2021 Nov; 20(11): 3427–3431.
[3] Kahan V. i in., Stress, immunity and skin collagen integrity: evidence from animal models and clinical conditions, Brain Behav Immun. 2009 Nov;23(8):1089-95.
[4] Martic I. i in., Effects of Air Pollution on Cellular Senescence and Skin Aging, Cells. 2022 Jul; 11(14): 2220.
[5] Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, Vol 29 Nr 11/12’19 (342/343).
[6] Overbeek S. A. i in., Cigarette Smoke-Induced Collagen Destruction; Key to Chronic Neutrophilic Airway Inflammation?, PLoS One. 2013; 8(1): e55612.
[7] Pullar J. M. i in., The Roles of Vitamin C in Skin Health, Nutrients 2017, 9(8), 866.
[8] Wang H., A Review of the Effects of Collagen Treatment in Clinical Studies, Polymers 2021, 13, 3868.