5 rzeczy, które obniżają poziom kolagenu w Twojej skórze

Kolagen należy do grupy białek strukturalnych, które w naszej skórze pełnią funkcję budulcową i podporową. Jednocześnie zapewniają jej elastyczność, jędrność i wytrzymałość. Z wiekiem poziom kolagenu w organizmie zaczyna naturalnie spadać. Jednak niektóre nasze nawyki oraz czynniki zewnętrzne mogą przyspieszać ten proces. Co więc odpowiada za degradację kolagenu w organizmie i czy da się temu zapobiec? Odpowiadamy!

Co przyspiesza utratę kolagenu?

W naszym organizmie kolagen jest zarówno najważniejszym, jak i najobficiej występującym białkiem. Obecny jest w niemal wszystkich tkankach i układach. To podstawowy budulec kości, stawów, ścięgien, więzadeł i skóry. Znajduje się także w narządach wewnętrznych, ścianach naczyń krwionośnych i wyściółce jelit.

Już po 20 roku życia jego zawartość zaczyna maleć, nawet o ok. 1-1,5% rocznie. Po 40 roku życia produkcja kolagenu znacznie hamuje. Ma to związek z naturalnymi procesami starzenia się organizmu, a także z naszym bezpośrednim działaniem.

Do pierwszych symptomów obniżenia poziomu kolagenu w organizmie należy m.in.:

• zwiotczenie skóry,
• zmiany w owalu twarzy,
• przesuszenie i zmatowienie skóry,
• pierwsze drobne linie i zmarszczki.

Aby lepiej zrozumieć proces degradacji kolagenu, warto wiedzieć, co go przyspiesza. Okazuje się, że na wiele z tych czynników mamy wpływ, a odpowiednie działania podjęte w porę mogą skutecznie spowolnić ten proces.

Dieta bogata w cukry proste

Cukry, czyli węglowodany, są niezbędne ludzkiemu organizmowi, ponieważ dostarczają mu energii. Glukoza jest szczególnie ważna dla układu nerwowego, erytrocytów i rdzenia kręgowego, które nie mogą bez niej prawidłowo funkcjonować. Cukry dostarczane z odpowiednich źródeł np. owoców, kasz, ryżu, strączków czy pełnoziarnistych produktów zbożowych są uznawane za prozdrowotne i oprócz glukozy uzupełniają dietę w inne niezbędne składniki odżywcze.

Problem pojawia się w momencie, gdy w diecie zaczynają dominować cukry proste. Znajdują się one w słodyczach, pieczywie cukierniczym, słodkich napojach gazowanych, słonych przekąskach czy fast foodach. Nadmiar cukru w diecie prowadzi do tzw. glikacji, czyli połączenia się kolagenu i elastyny z cząsteczkami cukru (glukozy lub fruktozy). W efekcie w organizmie powstają zaawansowane produkty końcowe glikacji (AGEs), które uszkadzają włókna kolagenowe i elastynowe, blokując ich naprawę i powodując starzenie się skóry [2]

Niedobory składników odżywczych

Synteza kolagenu to proces zachodzący w organizmie przez całe życie. W młodości przebiega sprawnie, jednak z wiekiem stopniowo zwalnia. Aby produkcja kolagenu była efektywna, organizm potrzebuje odpowiednich składników odżywczych, które można dostarczyć wraz z dietą.

Dieta bazująca na wysoko przetworzonych produktach ogranicza zdolność organizmu do wytwarzania kolagenu. Szczególnie narażone na zaburzenia w jego syntezie są osoby, które spożywają niewystarczającą ilość białka, cynku i witaminy C. Białko i cynk znajdują się m.in. w dobrej jakości mięsie, orzechach, strączkach i pestkach. Witaminy C dostarczają kiszonki, świeże owoce i warzywa [4].

Promieniowanie UV

Skóra twarzy codziennie jest narażana na działanie promieniowania UV, niezależnie od pogody. W niewielkich ilościach promieniowanie to wspomaga syntezę witaminy D, szczególnie wiosną i latem. Jednak długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV przyspiesza procesy starzenia, zwiększa ryzyko poparzeń, przebarwień oraz rozwoju nowotworów skóry.

Badania jednoznacznie wskazują, że kontakt skóry z promieniowaniem UV niszczy strukturę kolagenu, prowadząc do rozpadu jego łańcuchów. Jest to jeden z głównych czynników przyspieszających starzenie się skóry, skutkujący utratą elastyczności i powstawaniem zmarszczek [5]. Ponadto promieniowanie UV sprzyja produkcji wolnych rodników, które uszkadzają komórki skóry, pogarszając jej kondycję.

Stres

Przewlekły stres oddziałuje negatywnie na cały organizm, a skóra jako największy narząd szczególnie odczuwa jego negatywne skutki. W sytuacjach stresu dochodzi do wzrostu poziomu kortyzolu we krwi. Hormon ten może przyspieszać proces starzenia się skóry poprzez rozkład kolagenu i elastyny, co prowadzi do utraty jej elastyczności i jędrności [1].

Stres, podobnie jak promieniowanie UV, wpływa na wytwarzanie wolnych rodników, które przyczyniają się do wystąpienia stresu oksydacyjnego w organizmie. Stres oksydacyjny jest stanem, w którym organizm nie jest w stanie odpowiednio szybko eliminować nadmiaru wolnych rodników, co prowadzi do uszkodzeń komórek, tkanek i włókien kolagenowych.

Używki

Palenie tytoniu i picie alkoholu to kolejne czynniki, które doprowadzają do wystąpienia stresu oksydacyjnego w organizmie, co może przyspieszyć rozkład kolagenu w skórze. Badania pokazują, że palenie tytoniu jest związane z pogłębieniem zmarszczek na czole, pojawieniem się kurzych łapek, obrzęków pod oczami, bruzd nosowo-wargowych, linii wokół ust oraz zmniejszeniem objętości ust. W przypadku alkoholu picie powyżej 8 drinków na tydzień sprzyja wystąpieniu zmarszczek w górnej części twarzy, obrzęków pod oczami, linii wokół ust i utratą objętości w środkowej części twarzy [3].

Jak zapobiec degradacji kolagenu?

Nasze codzienne nawyki i wybory mają wpływ na stan zdrowia skóry. Chcąc zapobiec utracie kolagenu, przede wszystkim zadbaj o zdrową i nisko przetworzoną dietę, która będzie dostarczać składników sprzyjających skórnej syntezie białka kolagenowego. Jednocześnie pamiętaj o ograniczeniu lub całkowitej eliminacji wszelkich używek.

Ważną kwestią jest stosowanie filtrów UV. Wiele osób sięga po nie głównie latem. To oczywiście jest potrzebne, lecz skóra każdego dnia ma kontakt z promieniowaniem UV niezależnie od tego, czy świeci słońce, czy nie. W związku z tym codziennie nakładaj filtr UV na twarz oraz na te miejsca, które na co dzień odkrywasz.

Na koniec nie zapominaj o zadbaniu o dobrostan psychiczny. Wszelkie praktyki mające na celu redukcję stresu będą wpływać korzystnie na Twoją skórę. Spróbuj medytacji, jogi, stretchingu czy ćwiczeń oddechowych.

Bibliografia:
1. American Academy of Dermatology, Stress can cause hair, skin and nail problems, https://www.aad.org/news/stress-shows-in-skin-hair-nails
2. Danby F. W., Nutrition and aging skin: sugar and glycation, Clinics in Dermatology (2010) 28, 409–411.
3. Goodman G. D. i in., Impact of Smoking and Alcohol Use on Facial Aging in Women: Results of a Large Multinational, Multiracial, Cross-sectional Survey, J Clin Aesthet Dermatol. 2019;12(8):28–39.
4. Harvard T.H. Chan School of Public Health, Collagen. The Nutrition Source, https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/collagen/
5. Jariashvili K. i in., UV Damage of Collagen: Insights from Model Collagen Peptides, 2011, Biopolymers, 97(3), 189–198.